Υδατάνθρακες & διατροφικές σημάνσεις

Υδατάνθρακες & διατροφικές σημάνσεις | Enallaktiko.gr

Οι υδατάνθρακες αποτελούν με διαφορά τη μεγαλύτερη ομάδα μακροθρεπτικών συστατικών και αποτελούν ένα αναντικατάστατο μέσο άντλησης και αποθήκευσης ενέργειας για τον ανθρώπινο οργανισμό. Ωστόσο, η υπερβολική κατανάλωσή τους σε συνδυασμό με την καθιστική ζωή, οδηγεί - μεταξύ των άλλων - και σε μία σειρά προβλημάτων υγείας όπως είναι οι καρδιακές παθήσεις, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ και το μεταβολικό σύνδρομο.  

Οι διατροφικές ετικέτες

Εδώ και κάποια χρόνια η βιομηχανία τροφίμων έχει εναρμονιστεί με κάποιους βασικούς κανόνες, όχι τόσο ως προς το διατροφικό προφίλ των προϊόντων που παράγονται, το οποίο διαμορφώνεται κυρίως από την ίδια τη Ζήτηση, όσο ως προς την ενημέρωση των καταναλωτών σε σχέση με την διατροφική τους αξία. Στο πλαίσιο αυτών των κανόνων είναι και η υποχρεωτική συμπερίληψη της διατροφικής ετικέτας στα περισσότερα συσκευασμένα τρόφιμα. 

Βεβαίως, αυτό είναι χωρίς αμφιβολία ένα μέτρο προς τη σωστή κατεύθυνση γιατί έτσι είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε την διατροφική αξία των προϊόντων που βάζουμε στο τραπέζι μας. Ωστόσο, αν εμείς επιλέγουμε να αγνοούμε τις διατροφικές ετικέτες ή αν δεν καταλαβαίνουμε τι πραγματικά είναι αυτό που διαβάζουμε σε αυτές, τότε αυτή η κίνηση απλώς μεταθέτει το σύνολο της ευθύνης από αυτόν που παράγει και πουλά ένα προϊόν, σε αυτόν που τελικά επιλέγει να το καταναλώσει.

Είναι όμως η πληροφορία μιας διατροφικής ετικέτας αρκετή για να αξιολογήσουμε επί της ουσίας τη διατροφική αξία ενός προϊόντος ως προς τους υδατάνθρακες που μας παρέχει; Η απάντηση δεν είναι και τόσο απλή. 

Οι απλοί υδατάνθρακες μεταβολίζονται άμεσα, παρέχοντάς μας ενέργεια σε σύντομο χρονικό διάστημα, αλλά αυξάνοντας σε πολλές περιπτώσεις τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα μας. Αντιθέτως, οι σύνθετοι υδατάνθρακες μας παρέχουν περισσότερα θρεπτικά συστατικά, αλλά με πιο αργό ρυθμό, γεγονός που επιφέρει μία σαφώς πιο ήπια αύξηση του σακχάρου στο αίμα μας. 

Σε μία διατροφική ετικέτα, οι υδατάνθρακες αναφέρονται σαν σύνολο με μία επιπλέον διευκρίνιση της ποσότητας των σακχάρων (δηλαδή των απλών υδατανθράκων) και των φυτικών ή εδώδιμων ινών που - αν και πολλοί δεν το γνωρίζουν - είναι κι αυτές υδατάνθρακες. Είναι λοιπόν προφανές πως όταν διαβάζουμε μία διατροφική ετικέτα, θα πρέπει να δίνουμε προσοχή τόσο στα σάκχαρα, όσο και στις φυτικές ίνες, δείχνοντας μία προτίμηση σε τρόφιμα με λιγότερη περιεκτικότητα σε απλούς υδατάνθρακες (δηλαδή σε σάκχαρα) και με περισσότερες εδώδιμες ίνες (εκτός κι αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα υγείας που να μη μας επιτρέπει την κατανάλωσή τους)

Άρα, είναι όλοι οι απλοί υδατάνθρακες κακοί; Όχι. Εκτός από το γεγονός πως οι απλοί υδατάνθρακες αποτελούν βασική πηγή άντλησης ενέργειας, δεν έχουν όλοι τους την ίδια επίδραση στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα μας. Για παράδειγμα, σε αντίθεση με τη γλυκόζη, ο μεταβολισμός της φρουκτόζης και της μαννόζης που είναι επίσης απλοί υδατάνθρακες, δεν εξαρτάται από την ινσουλίνη και ως εκ τούτου μπορούν να καταναλωθούν ακόμη και από άτομα που είναι ευαίσθητα στη γλυκόζη. Ωστόσο, από τη διατροφική ετικέτα ενός επεξεργασμένου προϊόντος δε μπορούμε να γνωρίζουμε το είδος αυτών των σακχάρων και ως εκ τούτου υποθέτουμε πως συνήθως χρησιμοποιούνται αυτά που έχουν το μικρότερο κόστος ή καλύτερες ιδιότητες από πλευράς τεχνολογίας τροφίμων. Και έτσι, καταλήγουμε στη ζάχαρη. 

Άλλες διατροφικές σημάνσεις

Εκτός από τη διατροφική ετικέτα, ένα προϊόν μπορεί να φέρει και άλλες σημάνσεις που, παρόλο που υπόκεινται κι αυτές σε ένα αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιο, μπορούν σε πολλές περιπτώσεις να προκαλέσουν σύγχυση στον καταναλωτή. Πριν όμως δούμε ποιες είναι αυτές οι σημάνσεις, θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε πως μία, πολλές φορές, αυθαίρετη αναφορά πάνω στη συσκευασία ενός προϊόντος δεν σχετίζεται απαραίτητα και με τη διατροφική του αξία

Προϊόντα με "χαμηλή" περιεκτικότητα σε ζάχαρη

Όταν ένα συσκευασμένο τρόφιμο φέρει τη σήμανση χαμηλό σε ζάχαρη (low sugar) σημαίνει πως αυτό πρέπει να περιέχει λιγότερο από 5g σακχαρόζης ανά 100g προϊόντος. Αν αναλογιστούμε όμως πως αυτή η ποσότητα ισοδυναμεί με μία κουταλιά του γλυκού, λαμβάνοντας υπόψιν και την ποσότητα της μερίδας που πρόκειται να καταναλώσουμε, η οποία συχνά υπερβαίνει αυτά τα 100g, τότε θα πρέπει μάλλον να παραδεχτούμε πως η "χαμηλή ζάχαρη" πολλών προϊόντων δεν είναι και τόσο λίγη, όσο αρχικά νομίζαμε. 

Προϊόντα χωρίς ζάχαρη ή χωρίς προσθήκη ζάχαρης

Αν στην ετικέτα του προϊόντος δούμε τη σήμανση χωρίς ζάχαρη, αυτό σημαίνει πως το τρόφιμο αυτό πρέπει να περιέχει λιγότερο από 0,5g σακχαρόζης ανά 100g. Αντιθέτως, όταν ένα προϊόν φέρει τη σήμανση χωρίς προσθήκη ζάχαρης, τότε σε αυτό δεν έχει προστεθεί καθόλου ζάχαρη. Ωστόσο, και στις δύο περιπτώσεις δεν αποκλείεται το προϊόν να είναι πλούσιο σε άλλα φυσικά σάκχαρα ή να περιέχει κάποια τεχνητή γλυκαντική ουσία.

Εδώ, με τη συνδρομή κυρίως της κοινής λογικής, μπορούμε να υποθέσουμε πως για παράδειγμα στα αποξηραμένα φρούτα με την ένδειξη χωρίς προσθήκη ζάχαρης, τα φυσικά σάκχαρα που αυτά περιέχουν είναι κυρίως η φρουκτόζη, ενώ αντίστοιχα σε ένα αναψυκτικό χωρίς ζάχαρη, θα πρέπει να έχει χρησιμοποιηθεί ασπαρτάμη (Ε951), κυκλαμικό οξύ (Ε952), ακετοσουλφαμικό κάλιο (Ε950) ή άλλη γλυκαντική ουσία.

Προϊόντα light

Δυστυχώς πολλοί από εμάς πέφτουμε συχνά στην παγίδα να επιλέγουμε ένα light προϊόν, έχοντας την ψευδαίσθηση πως αυτό είναι οπωσδήποτε πιο υγιεινό ή πιο κατάλληλο για τη δίαιτά μας σε σχέση με ένα συμβατικό προϊόν. Ωστόσο, ο όρος "light" αναφέρεται αποκλειστικά και μόνο στα συνολικά λιπαρά ενός προϊόντος.

Είναι δηλαδή κακό να επιλέγουμε light προϊόντα; Αν τα λίγα, τα λιγότερα ή τα καθόλου λιπαρά δεν έχουν αντικατασταθεί με απλούς υδατάνθρακες (δηλαδή με ζάχαρη), τότε η απάντηση είναι αρνητική. Ωστόσο, για να είμαστε σίγουροι για κάτι τέτοιο, θα πρέπει πάντα να διαβάζουμε τη διατροφική ετικέτα.  

Συμπέρασμα

Η πιο ασφαλής σύσταση που θα μπορούσαμε να κάνουμε ως προς την διατροφή μας, είναι η ένταξη στην καθημερινότητά μας όσο το δυνατόν περισσότερων ακατέργαστων τροφών και η αποφυγή βαριά επεξεργασμένων προϊόντων. Λαμβάνοντας μάλιστα υπόψιν πως το μεγαλύτερο ποσοστό των απλών υδατανθράκων (δηλαδή κυρίως της ζάχαρης) που καταναλώνουμε καθημερινά προέρχεται από τροφές που βρίσκονται στα συσκευασμένα τρόφιμα των Super Market, η έμφαση στις διατροφικές ετικέτες μπορεί να μας αποτρέψει από την κατανάλωση πολλών βλαβερών προϊόντων, συντελώντας στην σταδιακή υιοθέτηση μίας υγιούς διατροφικής κουλτούρας. 

Λαμπρινή Παντελή

Η Λαμπρινή Παντελή είναι διαιτολόγος-διατροφολόγος και υπεύθυνη του Εργαστηρίου Διατροφικής Αγωγής στο Ίλιον. 

Σχόλια (0)

Αφήστε ένα σχόλιο!

Όλα τα σχόλια υπόκεινται σε έλεγχο. Αν χρειαστεί να απαντήσουμε, θα το κάνουμε είτε με νέο σχόλιο, είτε απαντώντας στο email σας.

Διαβάστε επίσης

Η ιστορία του σαμπουάν | Enallaktiko.gr
Το σαμπουάν ως προϊόν εμφανίστηκε στα μέσα του 18ου αιώνα στην περιοχή ανατολικά της αυτοκρατορίας Mughal, η οποία είναι σήμερα χωρισμένη μεταξύ του Αφγανιστάν, του Μπαγκλαντές, της Ινδίας και του Πακιστάν. Αρχικά χρησιμοποιόταν κατά το μασάζ του κεφαλιού και αποτελούταν από σαπούνι διαλυμένο σε νερό μαζί με αρωματικά βότανα. 
Smart tips: Πότε πρέπει να μπαίνει το αλάτι στο φαγητό; | Enallaktiko.gr
Το αλάτι αποτελεί από μόνο του ένα ενισχυτικό γεύσης, ωστόσο στη μαγειρική δε χρησιμοποιείται μόνο ως τέτοιο, καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί επίσης για τη μακρά συντήρηση των τροφίμων ή για τη δημιουργία συνθηκών που θα μας εξυπηρετούσαν όπως είναι για παράδειγμα το ξεπίκρισμα της μελιτζάνας, η μετατροπή ενός λαχανικού σε τουρσί κ.α..