Πόσο αλάτι πρέπει να καταναλώνουμε ημερησίως;

Το αλάτι, γνωστό και ως χλωριούχο νάτριο, παίζει ζωτικό ρόλο σε πολλές βιολογικές διεργασίες του ανθρώπινου σώματος, κυρίως χάρη στο νάτριο, από το οποίο αποτελείται κατά 40%. Μερικές από αυτές τις διεργασίες είναι η διατήρηση της ομοιόστασης των υγρών και η ρύθμιση του ισοζυγίου ηλεκτρολυτών στο σώμα μας, η μετάδοση των νευρικών σημάτων και η σωστή λειτουργία των μυών.

Από την άλλη, είναι γνωστό πως η πρόσληψη μεγάλης ποσότητας αλατιού αυξάνει την αρτηριακή πίεση, η οποία με τη σειρά της αυξάνει μακροπρόθεσμα τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου. Μάλιστα, πρόσφατη μελέτη του Imperial College του Λονδίνου και του Northwestern University του Σικάγο, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Hypertension, επισημαίνει ότι, σε αντίθεση με παλαιότερες μελέτες που ήθελαν την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων φρούτων, λαχανικών και δημητριακών ολικής άλεσης να εξουδετερώνει την επίδραση της υπερβολικής λήψης νατρίου στην αρτηριακή πίεση χάρη στο κάλιο, το ασβέστιο, τη βιταμίνη C, τις φυτικές ίνες, τα Ω-3 λιπαρά οξέα και άλλες απαραίτητες ουσίες, ο κίνδυνος από την υπερβολική κατανάλωση αλατιού παραμένει, ανεξάρτητα από το αν η διατροφή ενός ατόμου μπορεί να θεωρηθεί γενικά υγιεινή.

Τα ευρήματα της παραπάνω μελέτης επιβεβαιώνονται και από μία νεότερη ανάλυση των δεδομένων της δωδεκαετούς μελέτης Intermap (1987-1999) που αφορούσε τη διατροφή 4.680 συμμετεχόντων μεταξύ 40 και 59 ετών από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιαπωνία και την Κίνα. Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε τα διαιτητικά δεδομένα για να αξιολογήσει τη σημασία περισσοτέρων από 80 θρεπτικών ουσιών. Ωστόσο, από τα αποτελέσματα δε φάνηκε πως αυτές μπορούν να μειώσουν την αρτηριακή πίεση όταν συνδυάζονται με υπερβολική λήψη νατρίου.

Σύμφωνα με τον επικεφαλής της έρευνας του Imperial College, Dr. Queenie Chan, οποιαδήποτε αύξηση πάνω από τα 7 γραμμάρια αλατιού ημερησίως, ποσότητα που ισοδυναμεί με κάτι παραπάνω από ένα κουταλάκι του γλυκού, οδηγεί σε σημαντική αύξηση της συστολικής αρτηριακής πίεσης, ενώ περισσότερες από δύο κουταλιές του γλυκού ημερησίως φαίνεται πως διπλασιάζουν τον κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας.

Βεβαίως, σε φυσιολογικές καταστάσεις, μια υγιεινή διατροφή δε συνεπάγεται την πλήρη αποφυγή του αλατιού, καθώς - σύμφωνα με έρευνα που βασίστηκε σε στοιχεία περισσότερων από 100.000 ενηλίκων ασθενών - πρόσληψη αλατιού μικρότερη των 3 γραμμαρίων ημερησίως μπορεί μακροπρόθεσμα ακόμη και να βλάψει την υγεία. Η χαμηλή πρόσληψη αλατιού ενδέχεται να συνδέεται με ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως υπονατριαιμία και αδυναμία, ιδιαίτερα σε ηλικιωμένα άτομα και σε άτομα με χρόνια νοσήματα.

Από τα παραπάνω προκύπτει πως είναι σημαντική η υιοθέτηση μίας ισορροπημένης διατροφής με έλεγχο της πρόσληψης του αλατιού, τόσο στη μαγειρική μας, όσο και στα προϊόντα που αγοράζουμε. Ειδικότερα, σε ό,τι έχει να κάνει με τα προϊόντα που βάζουμε στο τραπέζι μας, είναι καλό να έχουμε υπόψιν πως το μεγαλύτερο ποσοστό του νατρίου που προσλαμβάνουμε ημερησίως (περίπου τα 3/4) δεν προέρχεται από το αλάτι που προσθέτουμε κατά το μαγείρεμα, αλλά από επεξεργασμένα τρόφιμα, όπως τα αλλαντικά, τα αλμυρά σνακ, τα βιομηχανοποιημένα δημητριακά και τα τυροκομικά. Είναι αξιοσημείωτο ότι το νάτριο στα επεξεργασμένα τρόφιμα συχνά προέρχεται όχι μόνο από το αλάτι, αλλά και από πρόσθετα όπως το νιτρικό νάτριο.

Συμπέρασμα

Σαν συμπέρασμα, θα μπορούσαμε να πούμε πως σε φυσιολογικές καταστάσεις, η κατανάλωση αλατιού σε ποσότητες που κυμαίνονται για τους ενήλικες μεταξύ 3 και 6 γραμμαρίων ημερησίως (από μισή έως μία κουταλιά του γλυκού) κρίνεται όχι μόνο ασφαλής, αλλά και ωφέλιμη. Λαμβάνοντας υπόψιν πως το αλάτι αποτελείται κατά 40% από νάτριο, η αντίστοιχη ποσότητα σε νάτριο κυμαίνεται μεταξύ 1,2 και 2,4 γραμμαρίων ημερησίως. Αυτό συνάδει και με τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA), σύμφωνα με την οποία η μέγιστη συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη νατρίου έχει οριστεί στα 2,3 γραμμάρια.