Σπαθόχορτο: Το βότανο που επουλώνει τις πληγές του σώματος και του πνεύματος

Το υπερικό το διάτρητο (hypericum perforatum), γνωστό και ως βάλσαμο, βαλσαμόχορτο ή σπαθόχορτο, είναι ένα ανθοφόρο πολυετές ζιζάνιο που ευδοκιμεί κυρίως σε ξηρές περιοχές της Ευρώπης, της Ασίας και της Β. Αφρικής.

Πάνω στα χρυσοκίτρινα άνθη του, τα οποία συγκεντρώνονται στις κορυφές των βλαστών του μπορεί κανείς να δει διάσπαρτα τα μικροσκοπικά ημιδιαφανή στίγματα που δίνουν την αίσθηση πως είναι διάτρητα.

Η εποχή της ανθοφορίας του φυτού ξεκινά προς τα τέλη της Άνοιξης και συνήθως διαρκεί μέχρι τα μέσα του Καλοκαιριού, ενώ η συγκομιδή του γίνεται συνήθως μεταξύ Ιουνίου και Ιουλίου ανάλογα πάντα και με τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν.

Ιδιότητες

Το σπαθόχορτο χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες για τη θεραπεία διαφόρων παθήσεων. Τα ενεργά συστατικά του φυτού πιστεύεται πως είναι η υπερικίνη και η υπερφορίνη, δύο ενώσεις που συναντώνται σε μεγαλύτερες συγκεντρώσεις στις ανθισμένες κορυφές του φυτού και οι οποίες πιστεύεται πως έχουν αξιοσημείωτες αντικαταθλιπτικές, αντιιικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.

Η εσωτερική κατανάλωση του βοτάνου υπό τη μορφή εγχύματος, βάμματος ή ελαίου φαίνεται πως έχει μία ήπια ηρεμιστική και αναλγητική δράση ίσως λόγω της ιδιότητας του υπερικού να αυξάνει τα επίπεδα ορισμένων χημικών ουσιών όπως είναι η σεροτονίνη, η οποία βοηθά στη ρύθμιση της διάθεσης.

Γι' αυτό το λόγο εξάλλου το σπαθόχορτο χρησιμοποιείται συχνά ως αγχολυτικό, κατά της ήπιας και μέτριας κατάθλιψης, για τον έλεγχο της επιληψίας και την αντιμετώπιση της αϋπνίας, της ισχιαλγίας και των ρευματικών πόνων.

Η εξωτερική χρήση του ελαίου που παράγεται από το σπαθόχορτο, το γνωστό σπαθόλαδο ή βαλσαμόλαδο, μπορεί να επιταχύνει την επούλωση πληγών, δερματικών φλεγμονών, εκζεμάτων, μωλώπων, κιρσών, εγκαυμάτων και τσιμπημάτων εντόμων.

Τρόποι χρήσης & δοσολογία

Το σπαθόχορτο μπορεί να χρησιμοποιηθεί εσωτερικά ως έγχυμα, ως βάμμα ή ως έλαιο. Μία γενική οδηγία που αφορά τη λήψη του βοτάνου υπό τη μορφή εγχύματος είναι η κατανάλωσή του έως και τρεις φορές την ημέρα (βλ. παρενέργειες και αντενδείξεις). Ως βάμμα συστήνεται συνήθως η κατανάλωση 1ml έως 4ml ημερησίως, ενώ μία γενική σύσταση για το βαλσαμέλαιο θα μπορούσε να είναι η ½ με 1 κουταλιά του γλυκού το πρωί πριν από το φαγητό και άλλη τόση ποσότητα το βράδυ πριν από τον ύπνο (βλ. παρενέργειες και αντενδείξεις).

Κατά την εξωτερική του χρήση, το βότανο εφαρμόζεται στο δέρμα συνήθως υπό τη μορφή ελαίου, το οποίο χρησιμοποιείται αυτούσιο ή ως βασικό συστατικό σε κηραλοιφές και άλλα προϊόντα ατομικής φροντίδας.

Παρενέργειες & αντενδείξεις

Το υπερικό, όπως και οποιοδήποτε άλλο βότανο, δε μπορεί να αντικαταστήσει την παραδοσιακή ιατρική θεραπεία, ενώ και η χρήση του θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με ιδιαίτερη προσοχή.

Η παράλληλη λήψη του βοτάνου με αντικαταθλιπτικά ή αντιπηκτικά σκευάσματα αντενδείκνυται, ενώ άτομα με καρδιολογικά προβλήματα ή υπέρταση πρέπει οπωσδήποτε να συμβουλεύονται το γιατρό τους πριν προβούν σε συστηματική εσωτερική κατανάλωσή του.

Η συστηματική πόση βαλσαμελαίου μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να προκαλέσει παρενέργειες όπως είναι η ξηροστομία, η ζάλη και η γαστρεντερική δυσφορία.

Η υπερικίνη που περιέχεται στο φυτό και στα υποπροϊόντα του μπορεί να προκαλέσει φωτοευαισθησία και γι’ αυτό πρέπει να αποφεύγεται η εσωτερική και εξωτερική χρήση του βοτάνου και των υποπροϊόντων του πριν ή κατά την έκθεσή μας στον ήλιο.

Επίσης, δε συστήνεται η παράλληλη χρήση του βοτάνου με αντισυλληπτικά, καθώς υπάρχουν ενδείξεις πως αυτό μπορεί να μειώνει τη δράση τους.

Τέλος, λόγω μη επαρκών στοιχείων γύρω από τις παρενέργειες και τις αντενδείξεις του βοτάνου ειδικότερα σε περιπτώσεις παιδιών κάτω των 12 ετών, γυναικών που εγκυμονούν και γυναικών που θηλάζουν, καλό είναι σε αυτές τις περιπτώσεις να αποφεύγεται η συστηματική εσωτερική κατανάλωση του φυτού και των υποπροϊόντων του.

Βαλσαμέλαιο