Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για το αβγό

Στη σημερινή μας ανάρτηση θα προσπαθήσουμε να δώσουμε απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα που προκύπτουν γύρω από το αβγό. Και όταν λέμε όλα, εννοούμε όλα.

Κατ' αρχάς, θα πρέπει να διευκρινίσουμε πως όταν μιλάμε για αβγά, αναφερόμαστε αποκλειστικά σε εκείνα του είδους Gallus Gallus Domesticus (δηλαδή της κότας) και πως η μόνη σωστή ορθογραφία είναι τελικά αυτή που θέλει ο Μπαμπινιώτης τη λέξη να γράφεται με βήτα, κάτι που με έκανε να αναθεωρήσω όσα έμαθα στο σχολείο, διορθώνοντας ένα-ένα όλα τα "αυγά" που υπήρχαν στο παρόν blog.

Έπειτα, θα πρέπει να αναφέρουμε εν τάχει πως - εκτός κι αν έχεις κάποια αλλεργία σε κάποιο από αυτά ή αν κάποιο από αυτά δεν είναι σωστά συντηρημένο - είναι απόλυτα ασφαλές να καταναλώνεις αβγό μαζί με ψάρι, κάτι για το οποίο έχουμε αναφερθεί εκτενώς σε ξεχωριστό άρθρο.

Επίσης σε άλλο άρθρο έχουμε δει πώς μπορούμε να βράσουμε ένα αβγό ακριβώς όπως το θέλουμε βάσει του τι συμβαίνει στο εσωτερικό του σε διαφορετικά εύρη θερμοκρασιών. Για λόγους οικονομίας, λοιπόν, δε θα αναφερθούμε περισσότερο στο συγκεκριμένο θέμα, παρά μόνο στον ελάχιστο χρόνο που χρειάζεται να βράσει ένα αβγό για να θεωρείται ασφαλές για κατανάλωση. Ένα αβγό λοιπόν που έχει έρθει σταδιακά σε θερμοκρασία βρασμού και έχει παραμείνει εκεί για τουλάχιστον 3½ λεπτά, μπορεί να θεωρηθεί ασφαλές. 

Ανατομία

Κέλυφος

Το κέλυφος είναι το πορώδες προστατευτικό μέρος του αβγού και αποτελείται κυρίως από ανθρακικό ασβέστιο. Το χρώμα του ποικίλει από λευκό μέχρι σκούρο μπεζ.

Μεμβράνη

Είναι το μαλακό μέρος που επικαλύπτει εσωτερικά το κέλυφος.

Αεροθάλαμος

Πρόκειται για τον αέρα που υπάρχει στο εσωτερικό του αβγού, ανάμεσα στο ασπράδι και το κέλυφος. Το μέγεθος του αεροθαλάμου, όπως θα δούμε και παρακάτω, αποτελεί ένα ποιοτικό χαρακτηριστικό του αβγού που μπορεί να μας υποδείξει πόσο φρέσκο είναι αυτό.

Ασπράδι

Το ασπράδι αποτελεί περίπου τα 2⁄3 του συνολικού βάρους του αβγού. Πρόκειται για ένα παχύρρευστο διαφανές υγρό, το οποίο αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από νερό (88%) και πρωτεΐνη (11%). Το ασπράδι εμπεριέχει επίσης και τις λεγόμενες "χάλαζες", ίνες οι οποίες συγκρατούν τον κρόκο στο κέντρο του αβγού. 

Κρόκος

Ο κρόκος αποτελεί σχεδόν το 1⁄3 του συνολικού βάρους του αβγού. Πρόκειται για την ημίρρευστη σφαίρα στο κέντρο του αβγού, το χρώμα της οποίας μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ κίτρινου και πορτοκαλί. Ο κρόκος αποτελείται από νερό (53%), λίπος (27%), πρωτεΐνη (16%) και υδατάνθρακες (4%).

Διατροφική αξία

Το αβγό αποτελεί βασική τροφή του ανθρώπου ήδη από τη νεολιθική εποχή και ίσως το βασικό λόγο, για τον οποίο το είδος μας επέλεξε την εξημέρωση της άγριας όρνιθας αρχής εξ αρχής.

Η προσθήκη του αβγού στη διατροφή μας μπορεί να μας προσφέρει ένα μακράς διάρκειας αίσθημα κορεσμού, παρέχοντάς μας παράλληλα σημαντικά μακροθρεπτικά και μικροθρεπτικά συστατικά. Εδώ θα ήταν βεβαίως χρήσιμο να διαχωρίσουμε τη θρεπτική αξία του λευκώματος από τον κρόκο, καθώς τα δύο αυτά βρώσιμα μέρη διαφέρουν σημαντικά ως προς το γενικότερο διατροφικό τους προφίλ. 

Στον παρακάτω πίνακα παρατίθενται τα μακροθρετικά συστατικά τόσο του κρόκου, όσο και του λευκώματος, ώστε να έχουμε μία καλύτερη εικόνα σε περίπτωση που επιλέξουμε να τα καταναλώσουμε ξεχωριστά.

Οι παρακάτω αριθμοί είναι ενδεικτικοί και αναφέρονται σε αβγά μικρού μεγέθους.

	Κρόκος	Ασπράδι	Σύνολο
Βάρος	17g	33g	50g
Ενέργεια	55kcal	17kcal	72kcal
Συνολ. λιπαρά	4,5g	0,1g	4,6g
Κορεσμ. λιπαρά	1,6g	0g	1,6g
Υδατ/κες	0,6g	0,2g	0,8g
Σάκχαρα	0,1g	0,2g	0,3g
Πρωτεΐνη	2,7g	3,6g	6,3g

Αν θέλουμε τώρα να αναλύσουμε τα παραπάνω στοιχεία, ο κρόκος ενός μικρού αβγού μας παρέχει ενέργεια που αντιστοιχεί περίπου στο 3% της Συνιστώμενης Ημερήσιας Πρόσληψης (ΣΗΠ), ενώ το ασπράδι του μας δίνει λιγότερο από 1% της ΣΗΠ. 

Όσον αφορά τα λιπαρά τους, ο κρόκος μας παρέχει περίπου το 6% της ΣΗΠ σε συνολικά λιπαρά και το 8% σε κορεσμένα λιπαρά αντίστοιχα. Αντιθέτως, το ασπράδι δε μας παρέχει σχεδόν καθόλου λίπος.

Σε ό,τι έχει να κάνει με τους υδατάνθρακες, τόσο ο κρόκος, όσο και το ασπράδι, περιέχουν αμελητέες ποσότητες.

Τέλος, αναφορικά με την πρωτεΐνη τους, ο κρόκος ενός μικρού αβγού μας παρέχει περίπου το 5% της ΣΗΠ, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για το ασπράδι είναι 7%. Ένα ολόκληρο αβγό λοιπόν μας προσφέρει τουλάχιστον το 12% των ημερήσιων αναγκών μας σε πρωτεΐνη, η οποία μάλιστα θεωρείται υψηλής βιολογικής αξίας.

Τρόφιμα, πλήρους πρωτεΐνης ή αλλιώς πλούσια σε πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας είναι εκείνα, τα οποία μας παρέχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα. Τα απαραίτητα αμινοξέα (εννέα στον αριθμό) είναι εκείνα που δεν παράγει μόνος του ο οργανισμός μας και συνεπώς λαμβάνονται αποκλειστικά μέσα από τη διατροφή μας.  

Όσον αφορά τα μικροθρεπτικά συστατικά του, το αβγό είναι πλούσιο σε μέταλλα, ιχνοστοιχεία και βιταμίνες, τα οποία ωστόσο - όπως μπορείτε να διαπιστώσετε από τον παρακάτω πίνακα - περιορίζονται σχεδόν αποκλειστικά στον κρόκο. 

Στον πίνακα παρατίθενται τα ποσοστά κάποιων μικροθρεπτικών συστατικών του αβγού επί της ΣΗΠ.

	Κρόκος	Ασπράδι	Σύνολο
Σελήνιο	17%	0%	17%
Φώσφορος	5%	0%	5%
Ψευδ/ρος	4%	0%	4%
Ασβέστιο	2%	0%	2%
Βιτ. A	8%	0%	8%
Βιτ. B2	7%	11%	18%
Βιτ. B5	10%	0%	10%
Βιτ. B6	3%	0%	3%
Βιτ. B9	6%	0%	6%
Χολίνη	25%	0%	25%
Βιτ. B12	14%	0%	14%
Βιτ. D	5%	0%	5%
Βιτ. E	3%	0%	3%

Κατηγοριοποιήσεις

Τα αβγά που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση, χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες, Α, Β και Γ, βάσει συγκεκριμένων χαρακτηριστικών τους.

Η ποιότητα του αβγού

Στην κατηγορία Α συμπεριλαμβάνονται τα αβγά, τα οποία πληρούν τις εξής προδιαγραφές:

• Έχουν φυσιολογικό σχήμα και καθαρό κέλυφος
• Ο αεροθάλαμος δεν ξεπερνά τα 6mm (μάλιστα στα αβγά με την ένδειξη "εξαιρετικά φρέσκα", ο αεροθάλαμος δεν πρέπει να ξεπερνά τα 4mm)
• Κατά την ωοσκόπηση, ο κρόκος μετακινείται ελαφρώς, επιστρέφοντας στη συνέχεια στην αρχική του θέση, στο κέντρο του αβγού
• Το ασπράδι είναι διαυγές
• Δεν υπάρχουν ξένες ύλες ή οσμές

Όσα αβγά δεν πληρούν έστω και μία από τις παραπάνω προδιαγραφές, κατατάσσονται στην κατηγορία Β.

Τέλος, τα αφυδατωμένα και γενικότερα τα καθ' οιονδήποτε τρόπο επεξεργασμένα αβγά, κατατάσσονται στην κατηγορία Γ.

Το μέγεθος του αβγού

Εκτός από τα παραπάνω ποιοτικά χαρακτηριστικά, τα αβγά μπορούν επίσης να ταξινομηθούν ανάλογα με το μέγεθος ή το βάρος τους σε XL, L, M και S.

• XL: >73g
• L: 63g - 73g
• M: 53g - 63g
• S: <53g

Το βάρος του αβγού δεν επηρεάζει την ποιότητά του, αλλά οπωσδήποτε θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν, τόσο κατά τον υπολογισμό των μερίδων μας, όσο και κατά τον υπολογισμό του χρόνου μαγειρέματός τους.

Η μέθοδος εκτροφής

Ένα αβγό όμως, φέρει διαφορετική σήμανση ανάλογα και με τη μέθοδο εκτροφής που εφαρμόζεται κατά την παραγωγή του. Έτσι, έχουμε τις παρακάτω κατηγορίες αβγών:

• Αβγά ελευθέρας βοσκής (1)

Τα αβγά ελευθέρας βοσκής προέρχονται από πουλερικά που διαβιούν σε μεγάλου μεγέθους αχυρώνες και τρέφονται με φυσική τροφή σε ανοιχτούς χώρους, κάτω από τον ήλιο.

• Αβγά αχυρώνα (2)

Τα αβγά αχυρώνα προέρχονται από πουλερικά, τα οποία διαβιούν σε κλειστό χώρο με στρωμνή, γεννώντας τα αβγά τους σε ειδικά διαμορφωμένες φωλιές.

• Αβγά κλωβοστοιχίας (3)

Τα αβγά κλωβοστοιχίας παράγονται από πουλερικά, τα οποία περνούν όλη τους τη ζωή μέσα σε κλουβιά.

• Βιολογικά αβγά (0)

Τα βιολογικά αβγά προέρχονται από πουλερικά, τα οποία τρέφονται αποκλειστικά με πιστοποιημένες βιολογικές τροφές. Πέραν όμως της τροφής των πουλερικών, η βιολογική πτηνοτροφία εξασφαλίζει γενικότερα καλύτερες συνθήκες διαβίωσης των πουλερικών, τα οποία ζουν σε μεγάλους αχυρώνες, έχοντας την ευκαιρία να βόσκουν σε ανοιχτούς χώρους, κάτω από τον ήλιο. Μάλιστα, ακόμη και ο χώρος όπου σταβλίζονται, θα πρέπει να έχει πιστοποιηθεί ως κατάλληλος, όντας απαλλαγμένος από χημικά λιπάσματα και φυτοφάρμακα.

Επιπλέον, κατά τη βιολογική πτηνοτροφία δεν εφαρμόζονται εμβολιασμοί και δε χορηγούνται αντιβιοτικά, εκτός κι αν υπάρχει σχετική γνωμάτευση από κτηνίατρο. Σε αυτήν την περίπτωση, υπάρχει συγκεκριμένο πρωτόκολλο, σύμφωνα με το οποίο καταγράφεται η δραστική ουσία, η δοσολογία και η διάρκεια της αγωγής, μετά το πέρας της οποίας θα πρέπει να μεσολαβήσει - βάσει Νόμου - συγκεκριμένο χρονικό διάστημα πριν την επιστροφή του πουλερικού στην παραγωγική διαδικασία.

Η σφραγίδα

Για ευνόητους λόγους, πέραν των σημάνσεων που πρέπει να φέρουν οι συσκευασίες των αβγών του εμπορίου, υπάρχει και η σφραγίδα ιχνηλασιμότητας πάνω στο κέλυφος κάθε αβγού ξεχωριστά.

Η σφραγίδα αυτή φανερώνει στους καταναλωτές, αλλά και στους ελεγκτικούς μηχανισμούς την προέλευση και τη μέθοδο παραγωγής του κάθε αβγού που κυκλοφορεί νόμιμα στο εμπόριο.

• Η μέθοδος εκτροφής του πτηνού, από το οποίο προήλθε το αβγό

Το πρώτο ψηφίο της σφραγίδας αφορά τον τρόπο εκτροφής. Συγκεκριμένα, αν η σφραγίδα ενός αβγού ξεκινά με τον αριθμό 1, τότε ξέρουμε πως το αβγό μας είναι ελευθέρας βοσκής, αν ξεκινά με τον αριθμό 2, είναι αβγό αχυρώνα, αν ξεκινά με τον αριθμό 3, είναι αβγό κλωβοστοιχίας και τέλος, αν ξεκινά με τον αριθμό 0, τότε είναι βιολογικό.

• Η χώρα προέλευσής του

Τα δύο λατινικά γράμματα που ακολουθούν, υποδηλώνουν τη χώρα προέλευσης του αβγού μας. Αν λοιπόν ένα αβγό έχει παραχθεί στην Ελλάδα, θα πρέπει να φέρει τη σήμανση EL.

• Η περιοχή, όπου παράχθηκε το αβγό

Τα επόμενα δύο ψηφία είναι ο κωδικός της περιοχής (νομός), όπου παράχθηκε το αβγό.

• Η μονάδα παραγωγής του αβγού

Τα τρία ψηφία που ακολουθούν, είναι ο κωδικός της μονάδας εκτροφής.

• Το ακριβές σημείο εντός της μονάδας παραγωγής

Τα τελευταία δύο ψηφία είναι ο κωδικός του θαλάμου παραγωγής του αβγού.

Διατηρησιμότητα

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, ένα αβγό θα πρέπει να φέρει σήμανση με την ημερομηνία μέγιστης διατηρησιμότητάς του, η οποία δε μπορεί να ξεπερνά τις 28 ημέρες από την ημέρα της ωοτοκίας.

Επίσης, όλα τα αβγά πρέπει να ταξινομούνται και να συσκευάζονται εντός 10 ημερών από την ωοτοκία, με εξαίρεση εκείνα, τα οποία φέρουν τη σήμανση "εξαιρετικά φρέσκα", τα οποία πρέπει να συσκευαστούν εντός 4 ημερών από την ωοτοκία.

Η διατήρηση των αβγών είναι καλό να γίνεται σε θερμοκρασίες κάτω των 18°C και για διάστημα όχι μεγαλύτερο από αυτό που ορίζει ο Νόμος.

Σε ό,τι έχει να κάνει με τον τρόπο συντήρησής τους, τα αβγά πρέπει κατά τις πρώτες 72 ώρες από την ωοτοκία να διατηρούνται σε θερμοκρασίες όχι χαμηλότερες των 5°C για την αποφυγή συμπύκνωσης υδρατμών στο κέλυφός τους. Έπειτα, μπορούν να συντηρηθούν σε θερμοκρασίες κάτω των 18°C, ιδανικά εντός ψυγείου.

Μπορώ να καταψύξω τα αβγά μου;

Εδώ η απάντηση είναι ναι, αρκεί να το κάνουμε σωστά και αφαιρώντας προηγουμένως το κέλυφός τους. Μπορούμε δηλαδή να σπάσουμε τα αβγά μας, ακόμη και να τα διαχωρίσουμε σε κρόκους και ασπράδια, και να τα αποθηκεύσουμε σε καθαρούς περιέκτες εντός κατάψυξης για αρκετούς μήνες.

Η ψύξη ενός ολόκληρου αβγού μαζί με το κέλυφός του θα προκαλούσε τη διόγκωση του λευκώματος με συνέπεια το ράγισμα του κελύφους. Αυτό, αν και για το διάστημα που το αβγό βρίσκεται στην κατάψυξη δεν αποτελεί πρόβλημα, αυξάνει τον κίνδυνο επιμόλυνσης του εσωτερικού του αβγού κατά την απόψυξή του.

Πώς ξεχωρίζω αν ένα αβγό είναι φρέσκο;

Με δεδομένο πως όλα τα αβγά του εμπορίου φέρουν υποχρεωτικά σήμανση με την ημερομηνία μέγιστης διατηρησιμότητάς τους, η οποία έχει οριστεί στις 28 ημέρες από την ημέρα της ωοτοκίας, μπορούμε πολύ εύκολα να δούμε, όχι μόνο αν ένα αβγό είναι φρέσκο, αλλά και πόσων ημερών είναι.

Στην περίπτωση όμως που μιλάμε για σπιτικά αβγά, τα οποία δε φέρουν σήμανση, ένας καλός τρόπος είναι με την εμβάπτισή τους σε ένα διάλυμα νερού-αλατιού (100g αλατιού σε 1L νερό). Ένα φρέσκο αβγό θα πρέπει να παραμείνει στον πάτο του δοχείου που περιέχει το διάλυμα, ενώ αντιθέτως, ένα πολυκαιρισμένο αβγό θα έχει την τάση να ανέβει προς την επιφάνεια του αλατόνερου.

Με το πέρασμα του χρόνου, αλλά και με την έκθεση του αβγού σε υψηλές θερμοκρασίες, ο αεροθάλαμος του αβγού μεγαλώνει σαν αποτέλεσμα της εξάτμισης μέρους του νερού που περιέχεται στο λεύκωμα του αβγού. Η συγκεκριμένη τεχνική λοιπόν, δε μας υποδεικνύει μόνο το πόσο φρέσκο είναι ένα αβγό, αλλά και αν έχει συντηρηθεί σωστά.

Ένας άλλος τρόπος να διαπιστώσουμε αν ένα αβγό είναι φρέσκο, είναι να το σπάσουμε, παρατηρώντας αν ο κρόκος είναι σφιχτός και καλοσχηματισμένος και το ασπράδι συμπαγές και με καλή συνοχή. Σε κάθε άλλη περίπτωση, μιλάμε για ένα όχι και τόσο φρέσκο αβγό.

Αβγό & χοληστερίνη;

Είναι αλήθεια πως το αβγό και συγκεκριμένα ο κρόκος του, είναι εξαιρετικά πλούσιο σε χοληστερόλη. Ο κρόκος μόλις ενός αβγού περιέχει περίπου 185mg χοληστερόλης, μία ποσότητα που αντιστοιχεί στο 61% της ΣΗΠ.

Για το λόγο αυτό εξάλλου, μέχρι πρότινος, η γενική σύσταση ως προς την κατανάλωση αβγών δεν ξεπερνούσε τα 3 αβγά την εβδομάδα. Ωστόσο, σχετικά πρόσφατα διαπιστώθηκε πως περίπου το 80% της χοληστερόλης μας συντίθεται από τον ίδιο μας τον οργανισμό, γεγονός που - σε συνδυασμό και με τη θέση πως η αυξημένη "κακή" χοληστερόλη σχετίζεται πρωτίστως με την κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών - έπαιξε σημαντικό ρόλο στην κατάρριψη του μύθου πως το αβγό αυξάνει τη χοληστερόλη. Μάλιστα, σήμερα γνωρίζουμε πως το αβγό, όχι μόνο δεν αυξάνει την "κακή" LDL χοληστερόλη (τουλάχιστον όχι στο βαθμό που πιστεύαμε), αλλά αυξάνει και την "καλή" HDL! 

Τι είναι προτιμότερο; Ο κρόκο ή το ασπράδι;

Πριν δώσουμε μία απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα, θα πρέπει να αποσαφηνίσουμε για το αν μιλάμε για 5 αβγά την εβδομάδα ή για 5 αβγά τη μέρα!

Παρόλο που οι παλαιότερες συστάσεις έχουν αναθεωρηθεί προς τα πάνω (από την παλαιότερη σύσταση των 2-3 αβγών την εβδομάδα, σήμερα γνωρίζουμε πως μπορούμε να καταναλώνουμε άφοβα ακόμη και 1 αβγό την ημέρα), υπάρχουν άνθρωποι που μπορεί να ξεπερνούν κατά πολύ τη συνιστώμενη εβδομαδιαία πρόσληψη. Αν ανήκετε στην τελευταία κατηγορία, τότε καλό θα ήταν, είτε να μετριάσετε τη συνολική κατανάλωση αβγών, είτε να αντικαταστήσετε κάποιους από τους κρόκους, μόνο με ασπράδια.

Η αποκλειστική κατανάλωση λευκώματος, αν και μας παρέχει μόλις το ¼ των συνολικών θερμίδων που θα λαμβάναμε αν καταναλώναμε ολόκληρο το αβγό, μας απαλλάσσει από τα λιπαρά που εμπεριέχονται στον κρόκο. Επιπλέον, το ασπράδι ενός αβγού περιέχει περίπου 3,6g πρωτεΐνης από τα 6,3g ενός ολόκληρου αβγού. Από την άλλη, όπως είδαμε και πιο πάνω, σχεδόν το σύνολο των μικροθρεπτικών συστατικών του αβγού, βρίσκεται στον κρόκο του.

Όταν λοιπόν η συνολική κατανάλωση αβγού παραμένει εντός της συνιστώμενης πρόσληψης, μπορούμε αν θέλουμε να καταναλώνουμε άφοβα τα αβγά μας ολόκληρα, ενώ αν πρόκειται να ξεφύγουμε, τότε καλό θα ήταν να το κάνουμε, υπερβάλλοντας μόνο σε ασπράδια. Βεβαίως, σε περιπτώσεις που κάθε θερμίδα μετράει, η κατανάλωση μόνο του ασπραδιού αποτελεί συχνά μονόδρομο.

Παράρτημα

Το αβγό συγκαταλέγεται μεταξύ των πλέον αλλεργιογόνων τροφών. Για το λόγο αυτό εξάλλου, η προσθήκη του στη διατροφή μας, θα πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή, ώστε να μπορέσουμε να διαπιστώσουμε κατ' αρχάς αν είμαστε αλλεργικοί σε αυτό.

Ο δεύτερος μεγαλύτερος κίνδυνος που διατρέχουμε όταν καταναλώνουμε αβγά, είναι η δηλητηρίαση από ένα συγκεκριμένο παθογόνο βακτήριο, τη σαλμονέλα. Βέβαια, αν σκεφτείτε πως η πιθανότητα να βρει κανείς αβγό με σαλμονέλα είναι κάτι λιγότερο από 0,0005% (1 / 20.000), τότε ίσως απαλλαγείτε από ένα μεγάλο άγχος. Από την άλλη, αν είστε γυναίκα που εγκυμονεί, αν ανήκετε σε κάποια ευπαθή ομάδα ή υποφέρετε από κάποιο νόσημα του πεπτικού συστήματος, τότε καλό είναι να μην το ρισκάρετε.

Τώρα, αν θέλετε να φτιάξετε τη δική σας μαγιονέζα στο σπίτι, ένας εύκολος τρόπος παστερίωσης χωρίς βρασμό είναι με τη χρήση του φούρνου μικροκυμάτων. Ένας, άλλος είναι με τη χρήση roner και τέλος, ένας άλλος είναι... χωρίς αβγό!

Τέλος, μιας και σας υποσχέθηκα απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα γύρω από το αβγό, οφείλω και μία ξεκάθαρη απάντηση στο αν η κότα έκανε το αβγό ή το αβγό την κότα. Αν και σύμφωνα με τον Bertrand Russell, το πιο σωστό θα ήταν να αναβάλλουμε την κρίση μας έως ότου προκύψουν περισσότερα στοιχεία από την εποχή των δεινοσαύρων όπου συναντούμε τα πρώτα αβγά, κάτι στο οποίο μάλλον θα διαφωνούσε ο Richard Dawkins, κραδαίνοντας το επιχείρημά του περί τυραννίας του ασυνεχούς νου, σύμφωνα με το οποίο δεν υφίσταται σημείο εκκίνησης και συνεπώς το ίδιο το ερώτημα είναι εσφαλμένο, οδηγώντας μας σε πλάνη, εγώ επιλέγω να πιστεύω πως το αβγό έκανε την κότα... γιατί έτσι!

Σχετικά άρθρα ››