DIY: Σπιτικό σπαθόλαδο

Το υπερικό το διάτρητο (hypericum perforatum), γνωστό και ως βάλσαμο, βαλσαμόχορτο ή σπαθόχορτο, είναι ένα ανθοφόρο πολυετές ζιζάνιο, στις ιδιότητες, τον τρόπο χρήσης, τη δοσολογία και τις αντενδείξεις του οποίου έχουμε αναφερθεί διεξοδικά σε άλλη ανάρτησή μας .

Στη σημερινή μας ανάρτηση θα δούμε πώς να παρασκευάσουμε το δικό μας, σπιτικό σπαθόλαδο, το οποίο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτούσιο ή σαν βασικό συστατικό για την παρασκευή επουλωτικών κηραλοιφών , ξεκινώντας από τη συγκομιδή του.

Πότε ανθίζει το σπαθόχορτο;

Η περίοδος της ανθοφορίας του σπαθόχορτου ξεκινά νωρίς την Άνοιξη και - ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες - μπορεί να διαρκέσει μέχρι τις αρχές του Καλοκαιριού. Η κατάλληλη εποχή, ωστόσο, για να το συλλέξουμε είναι με το πέρας αυτής της περιόδου, όταν δηλαδή το φυτό έχει πλέον χάσει σημαντικό μέρος της υγρασίας του.

Πώς να το ξεχωρίσουμε;

Το σπαθόχορτο το βρίσκουμε σχεδόν παντού στη φύση, καθώς πρόκειται για ζιζάνιο και μπορούμε να το ξεχωρίσουμε εύκολα βάσει των εξωτερικών του χαρακτηριστικών. Συγκεκριμένα, πρόκειται για ένα θάμνο με ύψος που μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 80 εκατοστά, ενώ διαθέτει πληθώρα μικρών ωοειδών φύλλων κίτρινο-πράσινου χρώματος. Πάνω σε αυτά μπορεί κανείς να διακρίνει διάσπαρτα κάποια μικροσκοπικά ημιδιαφανή στίγματα, τα οποία δίνουν την αίσθηση πως τα φύλλα είναι διάτρητα. Τέλος, τα άνθη του, τα οποία συγκεντρώνονται στην κορυφή των βλαστών του, διαθέτουν πέντε μεγάλα πέταλα με έντονο χρυσοκίτρινο χρώμα.

Πώς να το συλλέξουμε;

Όπως ισχύει για κάθε βότανο που συλλέγουμε από τη φύση, η ορθή πρακτική συγκομιδής θέλει πάντοτε το φυτό να παραμένει ζωντανό. Με απλά λόγια, ποτέ δεν ξεριζώνουμε ένα φυτό που θέλουμε να υπάρχει και του χρόνου! Η συλλογή λοιπόν του σπαθόχορτου θα πρέπει να γίνεται με σεβασμό και φυσικά, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία που επιτρέπει τη συλλογή άγριων βοτάνων σε συγκεκριμένες περιόδους και μόνο για ατομική χρήση. 

Με δεδομένη τη μικρή προτεινόμενη δοσολογία για όλες τις μορφές χρήσης του βοτάνου, καθώς και τη σχετικά μικρή διάρκεια συντήρησης του λαδιού που πρόκειται να χρησιμοποιήσουμε για την παρασκευή σπαθόλαδου, ένα μεγάλο βάζο γεμάτο με άνθη είναι υπεραρκετό για να καλύψει τις ανάγκες αρκετών ανθρώπων για έναν ολόκληρο χρόνο.

Πώς φτιάχνεται το σπαθόλαδο;

Για να φτιάξουμε το δικό μας σπιτικό σπαθόλαδο, θα χρειαστούμε μόλις δύο συστατικά - σπαθόχορτο και λάδι. Σε γενικές γραμμές, η παρασκευή σπαθόλαδου είναι μία εύκολη διαδικασία που όμως απαιτεί υπομονή. Σε αντίθεση με τα λάδια ψυχρής έκθλιψης, μία διαδικασία κατά την οποία το τελικό προϊόν παράγεται μέσω πίεσης και χωρίς θερμική ή χημική επεξεργασία, το έλαιο του σπαθόχορτου αποτελεί προϊόν εμβάπτισης του φυτού σε κάποιο άλλο έλαιο (συνήθως ψυχρής έκθλιψης) και της εναπόθεσής του σε σχετικά θερμό μέρος έως ότου ολοκληρωθεί η διαδικασία παρασκευής του.

Ποιο λάδι να προτιμήσω;

Για την παρασκευή σπαθόλαδου, τουλάχιστον στη χώρα μας, συνήθως χρησιμοποιείται το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, κυρίως λόγω της μεγάλης διαθεσιμότητάς του, αλλά και των σημαντικών ευεργετικών του ιδιοτήτων. Ωστόσο, μπορούμε κάλλιστα να χρησιμοποιήσουμε και παρθένο έλαιο ηλίανθου (όχι το ραφιναρισμένο ηλιέλαιο, με το οποίο συνήθως τηγανίζουμε).

Υλικά

Σπαθόχορτο

Ιδανικά, χρησιμοποιήστε όσες περισσότερες ανθισμένες κορυφές διαθέτετε.

Ελαιόλαδο

Η ποιότητα του ελαίου που θα χρησιμοποιήσετε θα επηρεάσει σαφώς και την ποιότητα του τελικού προϊόντος, κάτι που καλό είναι να λάβετε υπόψιν ειδικά στην περίπτωση που το προϊόν προορίζεται και για εσωτερική χρήση.

Βιταμίνη Ε

Η βιταμίνη Ε (A-τοκοφερόλη) είναι μία ουσία με σπουδαία αντιοξειδωτική δράση, η οποία παρέχει στο λάδι σας προστασία από την οξείδωση. Η χρήση της προτείνεται (σε ποσοστό μεταξύ 0,2% και 2% επί του ελαίου) ειδικά για τις περιπτώσεις παρασκευής μεγάλων ποσοτήτων σπαθόλαδου που ενδέχεται να μη χρησιμοποιηθούν σύντομα.

Διαδικασία

1. Τοποθετούμε το σπαθόχορτο σε ένα μεγάλο αποστειρωμένο γυάλινο βάζο.

2. Προσθέτουμε το λάδι μέχρι το πρώτο χείλος του βάζου και σφραγίζουμε καλά με το καπάκι του.

Tip: Καλό είναι πάνω στο βάζο σας να σημειώσετε κάποιες πληροφορίες που μπορεί αργότερα να σας φανούν χρήσιμες, όπως η ημερομηνία παρασκευής του σπαθόλαδού σας ή η ημερομηνία παραγωγής ή λήξης του ελαίου που χρησιμοποιήσατε.

3. Τοποθετούμε το βάζο σε σημείο που να το βλέπει όσο το δυνατόν περισσότερο ο ήλιος (τουλάχιστον κατά τις μεσημβρινές ώρες) και το αφήνουμε εκεί για 6-8 εβδομάδες.

4. Μεταφέρουμε το σπαθόλαδό μας σε μικρότερα φιαλίδια, τα οποία έχουμε προηγουμένως αποστειρώσει, στραγγίζοντάς το με ένα τουλπάνι.