Όταν ακούμε τον όρο "σακχαρώδης διαβήτης" σχεδόν αυτόματα το μυαλό μας πηγαίνει στον περιορισμό. Και σχεδόν πάντα στο επίκεντρο βρίσκεται ο ίδιος "ένοχος", οι υδατάνθρακες, καθώς για πολλούς είναι το πρώτο και ίσως το μοναδικό πράγμα που πρέπει να περιοριστεί.
Η σχέση μας με το φαγητό συνοδεύεται από απόψεις, φόβους και συχνά παρανοήσεις. Στον διαβήτη, αυτή η σχέση μπορεί να γίνει ακόμη πιο πολύπλοκη. Όμως, είναι πραγματικά οι υδατάνθρακες το πρόβλημα ή μήπως είναι ένα παρεξηγημένο αλλά απολύτως απαραίτητο κομμάτι της διατροφής μας;
Σε αυτό το άρθρο θα δούμε τη μεγάλη εικόνα: τι είναι οι υδατάνθρακες, πώς λειτουργούν στο σώμα, τι αλλάζει στον διαβήτη και κυρίως πώς μπορούμε να τους διαχειριστούμε με γνώση και ισορροπία, χωρίς φόβο.
Ποιος είναι ο ρόλος των υδατανθράκων στο σώμα;
Οι υδατάνθρακες αποτελούν κύρια πηγή ενέργειας του οργανισμού μας. Κατά την πέψη, μετατρέπονται σε γλυκόζη, η οποία αποτελεί "καύσιμο" για τα κύτταρα μας. Ο εγκέφαλος, οι μύες και σχεδόν όλα τα όργανα εξαρτώνται από αυτή την ενέργεια για να λειτουργούν σωστά.
Ο εγκέφαλος, μάλιστα, χρειάζεται περίπου 120 γραμμάρια γλυκόζης την ημέρα, μία ποσότητα που δύσκολα καλύπτεται χωρίς την παρουσία υδατανθράκων στη διατροφή. Σε περιπτώσεις νηστείας ή ειδικών διατροφών, όπως η κετογονική, ο οργανισμός μπορεί να στραφεί σε άλλες πηγές ενέργειας
(όπως οι κετόνες), όμως η ανάγκη για γλυκόζη είναι πάντα παρούσα.
Επιπλέον, όταν οι υδατάνθρακες καταναλώνονται σωστά, δηλαδή μαζί με φυτικές ίνες, πρωτεΐνες και καλά λιπαρά, η γλυκόζη απελευθερώνεται σταδιακά, βοηθώντας στη σταθερή ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα. Με άλλα λόγια, δεν είναι οι υδατάνθρακες που προκαλούν το πρόβλημα, αλλά ο τρόπος και το πλαίσιο κατανάλωσής τους.
Τι αλλάζει όταν κάποιος έχει διαβήτη;
Ο σακχαρώδης διαβήτης δεν είναι απλώς μία κατάσταση "υψηλού σακχάρου", αλλά μία δυσλειτουργία στον τρόπο με τον οποίο ο οργανισμός ρυθμίζει τη γλυκόζη και κατ' επέπταση το σάκχαρο στο αίμα μας. Είτε επειδή δεν παράγεται καθόλου ινσουλίνη
(τύπου 1), είτε επειδή τα κύτταρα δεν ανταποκρίνονται σωστά σε αυτήν
(τύπου 2).
Η ινσουλίνη λειτουργεί σαν "κλειδί" που επιτρέπει στη γλυκόζη να περάσει από το αίμα στα κύτταρα. Όταν αυτή η λειτουργία δε γίνεται αποτελεσματικά, η γλυκόζη παραμένει στο αίμα, και εκεί αρχίζει το πρόβλημα.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να εξαλειφθούν οι υδατάνθρακες. Στην πραγματικότητα, η διαχείρισή τους γίνεται ακόμη πιο σημαντική: το πότε, το πώς και σε ποια μορφή θα καταναλωθούν επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη γλυκαιμική μας ισορροπία.
Ένα γεύμα που περιλαμβάνει φυτικές ίνες, πρωτεΐνη και καλά λιπαρά επιβραδύνει την απορρόφηση της γλυκόζης. Η κατανομή των υδατανθράκων κατά τη διάρκεια της ημέρας, αντί για συγκέντρωση σε ένα μόνο γεύμα, βοηθά στην αποφυγή απότομων διακυμάνσεων του σακχάρου.
Ποιότητα, συνδυασμοί & συχνότητα γευμάτων
Κατ' αρχάς, δεν είναι όλοι οι υδατάνθρακες ίδιοι. Οι απλοί
(όπως η ζάχαρη και τα λευκά άλευρα) απορροφώνται γρήγορα, προκαλώντας απότομες αυξήσεις στο σάκχαρο. Αντίθετα, οι σύνθετοι υδατάνθρακες, όπως είναι τα όσπρια, τα δημητριακά ολικής και τα λαχανικά, έχουν πιο ήπια επίδραση, ενισχύοντας παράλληλα τα επίπεδα κορεσμού.
Όπως ήδη αναφέραμε, όταν οι υδατάνθρακες καταναλώνονται μαζί με πρωτεΐνη, καλά λιπαρά και φυτικές ίνες, η επίδρασή τους στο σάκχαρο γίνεται πιο ήπια και προβλέψιμη. Για παράδειγμα, ένα τοστ με ψωμί ολικής, αβγό και αβοκάντο έχει εντελώς διαφορετική επίδραση από ένα σκέτο κομμάτι λευκού ψωμιού.
Μικρές, σταθερές ποσότητες υδατανθράκων στη διάρκεια της ημέρας βοηθούν να διατηρείται το σάκχαρο πιο σταθερό. Δεν χρειάζεται συνεχές φαγητό, αρκεί ένας σταθερός ρυθμός με τρία κύρια γεύματα και, αν χρειάζεται, ενδιάμεσα σνακ.
Οι υδατάνθρακες δεν περιορίζονται στο ψωμί και τα μακαρόνια. Υπάρχουν σε πολλά τρόφιμα που καταναλώνουμε καθημερινά, ακόμη κι αν δεν τα θεωρούμε "γλυκά" ή "αμαρτωλά".
Η διαχείριση του διαβήτη δε σημαίνει απαραίτητα στέρηση ή φόβο. Οι υδατάνθρακες δεν είναι ο εχθρός, αλλά κομμάτι της φυσιολογικής λειτουργίας του σώματός μας. Το "κλειδί" λοιπόν είναι η γνώση: να ξέρεις πώς σε επηρεάζουν, πώς να τους συνδυάζεις και πώς να τους εντάσσεις έξυπνα στην καθημερινότητά σου.
Η γνώση μας παρέχει σιγουριά και ελευθερία να επιλέξουμε τρόφιμα και διατροφικές συνήθειες που ταιριάζουν στο σώμα και στον τρόπο ζωής μας. Η δύναμη δεν βρίσκεται στον αποκλεισμό, αλλά στη σωστή πληροφόρηση. Και αυτό κάνει όλη τη διαφορά.
Στο Εναλλακτικό Εργαστήρι Διατροφικής Αγωγής παρέχονται ολοκληρωμένες δια ζώσης και εξ αποστάσεως διαιτολογικές υπηρεσίες που μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση της υγείας σας, στη ρύθμιση του βάρους σας και στην οικοδόμηση μίας υγιούς σχέσης σας με το φαγητό.
Σχόλια (0)