Από την 8ωρη στην 6ωρη εργασία

Έχει περάσει περίπου ενάμισης αιώνας από το Σάββατο της 1^ης Μαΐου του 1886, όταν περίπου 80.000 διαδηλωτές ξεκινούσαν την ειρηνική τους διαμαρτυρία στην πλατεία Haymarket του Chicago, του μεγαλύτερου βιομηχανικού κέντρου των Η.Π.Α εκείνη την εποχή. Την ίδια στιγμή περισσότεροι από 300.000 εργαζόμενοι από όλη τη χώρα συμμετείχαν στην απεργία, διαδηλώνοντας μαζί με τις οικογένειές τους με κεντρικό σύνθημα το "8 ώρες δουλειά, 8 ώρες ανάπαυση, 8 ώρες ύπνου".

Το παράδειγμα της Σουηδίας

Έναν αιώνα αργότερα, το Περιφερειακό Συμβούλιο της πόλης Kiruna που βρίσκεται στο βόρειο τομέα της Σουηδίας, θέσπιζε την 6ωρη εργασία για 250 εργαζομένους της, ένα πιλοτικό πρόγραμμα που ολοκληρώθηκε 25 χρόνια αργότερα.

Το 2002 ήταν η σειρά της Toyota στην πόλη του Gothenburg να ξεκινήσει την εφαρμογή του 6ώρου.

Το 2015, πάλι στο Gothenburg της Σουηδίας, το νοσηλευτικό προσωπικό του δημοτικού οίκου ευγηρίας Svartedalens – στο πλαίσιο ενός πιλοτικού προγράμματος που διήρκεσε δύο χρόνια – είδε τις εργατοώρες του να μειώνονται από 8 σε 6 ημερησίως, χωρίς ωστόσο να μειωθούν οι απολαβές του.

Έκτοτε, τα αντίστοιχα παραδείγματα στη Σουηδία ολοένα και αυξάνονται με τους εργαζομένους να είναι σε κάθε περίπτωση περισσότερο ευχαριστημένοι και αξιοσημείωτα πιο παραγωγικοί. Μάλιστα, η μετάβαση στο 6ωρο φαίνεται πως οδήγησε και σε δραστική μείωση των αναρρωτικών αδειών. Όσον αφορά τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, αξίζει να αναφερθεί πως κατά την εφαρμογή του προγράμματος στον οίκο ευγηρίας χρειάστηκε να προσληφθούν 17 επιπλέον άτομα για να καλυφθεί η μείωση στις ώρες των 168 νοσηλευτών, μία αύξηση της τάξης του 10% στο ήδη υπάρχον προσωπικό. 

Οι αντιδράσεις

Ωστόσο, αν και τα αποτελέσματα είναι σε κάθε περίπτωση κάτι παραπάνω από ενθαρρυντικά τόσο ως προς την παραγωγικότητα και τον ψυχισμό των εργαζομένων εντός και εκτός εργασιακού χώρου, όσο και από πλευράς δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, φαίνεται πως έχουμε ακόμη πολύ δρόμο μέχρι την καθολική θέσπιση του 6ώρου. 

Παρόλο που η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας μπορεί να είναι το ζητούμενο από κοινωνικής και μακροοικονομικής άποψης, στο μυαλό ενός επιχειρηματία του ιδιωτικού τομέα που θα πρέπει να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη, κάτι τέτοιο δε μοιάζει με πολύ καλή ιδέα. Κι όπως μπορεί εύκολα να καταλάβει κανείς, αν δεν υπάρξει άμεση ή έμμεση κρατική στήριξη των επιχειρήσεων που επιθυμούν να στραφούν σε ένα μοντέλο μειωμένης εργασίας, δύσκολα κάτι τέτοιο θα μπορούσε να βρει καθολική εφαρμογή.

Ενδεικτικά αναφέρεται πως στην περίπτωση του οίκου ευγηρίας, η πρόσληψη του επιπλέον προσωπικού κόστισε στον δημοτικό προϋπολογισμό του Gothenburg περίπου 680.000 ευρώ ανά έτος, ένα ποσό που – αν το δούμε μεμονωμένα, χωρίς να συμπεριλάβουμε όλες τις πιθανές προεκτάσεις του μέτρου – ξεπερνά κατά πολύ το κόστος παραμονής των ανθρώπων που προσλήφθηκαν στην ανεργία (ακόμη και σε μία χώρα που στηρίζει τους ανέργους της με κάτι λιγότερο από €40 τη μέρα).

Οι αντιδράσεις λοιπόν από την πλευρά των εργοδοτών και τις πολιτικές δυνάμεις από τις οποίες εκπροσωπούνται δεν είναι λίγες. Για την ακρίβεια, στη Σουηδία μόνο το κόμμα της Αριστεράς, το οποίο αντιστοιχεί σε μόλις 6% των βουλευτικών εδρών, συνηγορεί υπέρ μίας μείωσης του 8ώρου, ενώ στη χώρα μας – τη στιγμή που γράφεται το παρόν άρθρο – έχουμε θεσπίσει την εξαήμερη εργασία και συζητάμε για το αν η κατάργηση της Κυριακάτικης αργίας αποτελεί ένα καλό μέτρο για την τόνωση της Οικονομίας. 

Πάντως, όσο κι αν η αλλαγή δείχνει να αργεί, φαίνεται πως, έστω και πειραματικά, κάπου έχει ήδη ξεκινήσει. Ας ελπίσουμε μονάχα πως, έστω και με καθυστέρηση, θα προλάβουμε να τη ζήσουμε!