Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για το κραμβέλαιο

Το κραμβέλαιο ή rapeseed oil (από το rapum που σημαίνει ρέβα ή γογγύλι) εξάγεται από τους σπόρους της λεγόμενης ελαιοκράμβης και στη βρώσιμη μορφή του συχνά αναφέρεται ως λάδι Canola (κανόλα).

Το Canola oil (από το CANadian Oil Low Acid) προέρχεται από ένα συγκεκριμένο υβρίδιο που δημιουργήθηκε στον Καναδά τη δεκαετία του 70’ και – σε αντίθεση με άλλα είδη ελαιοκράμβης – είναι το μοναδικό που είναι κατάλληλο για κατανάλωση από τον άνθρωπο, καθώς όλα τα υπόλοιπα περιέχουν από τη φύση τους υψηλά ποσοστά ερουσικού οξέος (erucic acid), ένα τοξικό για τον άνθρωπο Ω9 λιπαρό οξύ.

Συνεπώς, όταν αναφερόμαστε στο κραμβέλαιο, θα πρέπει κατ' αρχάς να διαχωρίζουμε το βρώσιμο έλαιο από εκείνο που προορίζεται αποκλειστικά και μόνο για βιομηχανική χρήση και συγκεκριμένα για την παραγωγή βιοντίζελ, λιπαντικών κ.ο.κ..

Δεν είναι λοιπόν τυχαίο το γεγονός πως σε ουκ ολίγες αναφορές το κραμβέλαιο αναφέρεται ως επικίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία ή ακόμη και ως θανατηφόρο με βασικά επιχειρήματα το γεγονός πως η ελαιοκράμβη αποτελεί γενετικά τροποποιημένο οργανισμό, το γεγονός πως κάποια είδη κραμβέλαιου παράγονται με τη χρήση διαλυτών-παράγωγων του πετρελαίου (π.χ. εξάνιο) και το γεγονός πως είναι πλούσιο σε ερουσικό οξύ.

Σε όλα τα παραπάνω δε θα μπορούσαμε φυσικά να μη συμπεριλάβουμε και τη μαζική δηλητηρίαση του 1981 στην Ισπανία, από την οποία προκλήθηκαν σχεδόν 3.800 θάνατοι, ενώ περισσότεροι από 20.000 συνάνθρωποί μας προσβλήθηκαν από μία χρόνια ασθένεια, γνωστή και ως Σύνδρομο Τοξικού Ελαίου (SAT). Το τραγικό αυτό γεγονός, το οποίο προκλήθηκε από την πώληση μη βρώσιμου κραμβέλαιου ως έλαιο για ανθρώπινη κατανάλωση, είναι εξάλλου και ο λόγος, για τον οποίο το λάδι Canola φέρει μέχρι και σήμερα ένα βαρύ στίγμα.

Όπως όμως ήδη αναφέραμε, σε αντίθεση με τα είδη κραμβέλαιου που δεν προορίζονται για κατανάλωση από τον άνθρωπο, το λάδι Canola δεν περιέχει ερουσικό οξύ, ενώ παράγεται αποκλειστικά με μηχανικές μεθόδους χωρίς τη χρήση διαλυτών, θερμικής ή άλλης επεξεργασίας. Έτσι, το λάδι Canola, δεν είναι απλώς ασφαλές για ανθρώπινη κατανάλωση, αλλά - όπως θα δούμε και παρακάτω - έχει και κάποια χαρακτηριστικά, για τα οποία αξίζει κανείς να το εντάξει στη διατροφή του.

Βεβαίως, αν και το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας παραγωγής ελαιοκράμβης που προορίζεται κυρίως για βιομηχανική χρήση προέρχεται πράγματι από γενετικά τροποποιημένους σπόρους (όπως ισχύει εξάλλου και για τη σόγια, το καλαμπόκι, το βαμβάκι κ.ο.κ.), το κραμβέλαιο τύπου Canola δεν προέρχεται εξ ορισμού από τέτοια φυτά, καθώς αυτό προέκυψε αρχικά μέσω της απλής διασταύρωσης διαφορετικών ειδών του φυτού, όπως δηλαδή έχει συμβεί με αμέτρητα υβριδικά είδη.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, ένα πιστοποιημένο βιολογικό προϊόν ή ακόμη και ένα συμβατικό προϊόν με την ένδειξη non-GMO (non Genetically Modified Organism) δε μπορεί να προέρχεται από γενετικά τροποποιημένα είδη.

Όσον αφορά τη διατροφική αξία του βρώσιμου κραμβέλαιου και πιο συγκεκριμένα του ελαίου Canola ψυχρής έκθλιψης, αυτό διαθέτει αξιοσημείωτες ευεργετικές ιδιότητες κυρίως χάρη στην υψηλή περιεκτικότητά του σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, η κατανάλωση των οποίων συμβάλει στη μείωση της "κακής" LDL και την αύξηση της "καλής" HDL χοληστερόλης και το εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό κορεσμένων λιπαρών του, τα οποία ως γνωστόν έχουν τα αντίθετα αποτελέσματα.

Αξίζει να σημειωθεί πως το λάδι Canola είναι το εδώδιμο λάδι με τα λιγότερα κορεσμένα λιπαρά και ταυτόχρονα το λάδι με την υψηλότερη περιεκτικότητα σε Ω3 λιπαρά οξέα, κάτι που – σε συνδυασμό και με την προσιτή τιμή και την ανθεκτικότητά του – το καθιστά ιδανικό σαν εναλλακτική επιλογή έναντι των trans λιπαρών και των λιπαρών ζωικής προέλευσης, του φοινικέλαιου και άλλων ραφιναρισμένων ελαίων χαμηλής διατροφικής αξίας.

Στην οικιακή μαγειρική και ζαχαροπλαστική το λάδι Canola μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο σε κρύες, όσο και σε ζεστές παρασκευές, αντικαθιστώντας το εξευγενισμένο ηλιέλαιο σε μαγιονέζες, κέικ, μπισκότα κ.α.. Το σχετικά υψηλό σημείο καπνού του μάλιστα (>190°C), το καθιστά κατάλληλο ακόμη και για τεχνικές που απαιτούν θερμική επεξεργασία (π.χ. σοτάρισμα).

Σαν συμπέρασμα, η συμπερίληψη του ελαίου Canola στη διατροφή μας, όχι μόνο δεν αποτελεί κίνδυνο, αλλά αντιθέτως μπορεί να συμβάλει στη μείωση της "κακής" LDL χοληστερόλης, δρώντας καρδιοπροστατευτικά και βελτιώνοντας την αντίσταση στην ινσουλίνη.