Νόσος Crohn: Συμπτώματα, διάγνωση & αντιμετώπιση

H νόσος Crohn είναι μία μη μεταδιδόμενη, αυτοάνοση και χρόνια φλεγμονώδης διαταραχή, η οποία εκδηλώνεται με κρίσεις, μεταξύ των οποίων υπάρχουν περίοδοι υφέσεων κατά τις οποίες δεν εμφανίζει καθόλου συμπτώματα.

Η νόσος, η οποία πήρε το όνομά της από τον Αμερικανό γαστρεντερολόγο Burrill Crohn, εμφανίζεται με την ίδια σχεδόν συχνότητα και στα δύο φύλα, συνήθως σε ηλικίες μεταξύ 15-35 ετών και μπορεί να προσβάλει οποιοδήποτε μέρος του γαστρεντερικού σωλήνα, από τη στοματική κοιλότητα έως και τον πρωκτό.

Η διάγνωση της νόσου πρέπει να γίνεται πάντοτε από γαστρεντερολόγο, καθώς το μεγάλο εύρος των συμπτωμάτων και των επιπλοκών της, αλλά και η μεγάλη διαφοροποίηση ως προς τη διάρκεια και την έντασή τους, μπορεί να οδηγήσει σε εσφαλμένη ερμηνεία τους ως ελκώδης κολίτιδα ή ως σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου

Αιτίες

Αρκετοί ερευνητές υποστηρίζουν πως η εμφάνιση της νόσου οφείλεται σε κάποια γονιδιακή βλάβη που επιτρέπει την ανάπτυξη άτοπων αντιδράσεων (υπερδραστική αυτοάνοση παθογενετική αντίδραση) του ανοσοποιητικού συστήματος σε κάποιο περιβαλλοντολογικό παράγοντα, όπως είναι μία ίωση ή μία μικροβιακή μόλυνση. Σύμφωνα με την παραπάνω υπόθεση, μία απλή ίωση, όπως για παράδειγμα μία γαστρεντερίτιδα, μπορεί να πυροδοτήσει μία τέτοια αντίδραση του οργανισμού που θα οδηγήσει στην εκδήλωση της νόσου. Η κακή διατροφή και το άγχος μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά το ρυθμό εμφάνισης κρίσεων, επιδεινώνοντας παράλληλα τα συμπτώματα της νόσου, ωστόσο δεν αποτελούν αιτίες της εμφάνισής της, οι οποίες για την ώρα παραμένουν άγνωστες.

Συμπτώματα<

Τα συμπτώματα που σχετίζονται συχνότερα με τη νόσο του Crohn είναι το κοιλιακό άλγος, η διάρροια, η δυσκοιλιότητα και η τάση προς εμετό που μπορούν μακροπρόθεσμα να οδηγήσουν σε υποθρεψία, αναιμία με έλλειψη βιταμινών και απώλεια βάρους. Επίσης, η μακροχρόνια δυσαπορρόφηση μαγνησίου λόγω της νόσου μπορεί να οδηγήσει σε χολολιθίαση, ενώ η φλεγμονή στον οργανισμό μπορεί να προκαλέσει πυρετό, πληγές στο στόμα όπως άφθες, έλκη και οίδημα των ούλων, ερυθρότητα και πρήξιμο των ματιών (ραγοειδίτιδα), ερεθισμούς σε διάφορες ευαίσθητες περιοχές του δέρματος, συρίγγια και αιμορραγία εκ του ορθού, ακόμη και ένα είδος ρευματοειδούς αρθρίτιδας, την σπονδυλοαρθροπάθεια.

Διάγνωση

Η νόσος Crohn μπορεί να βρεθεί σε ύφεση για μεγάλα χρονικά διαστήματα, ενώ ακόμη και οι κρίσεις της διαφέρουν σημαντικά ως προς τη διάρκεια, την ένταση, τα ακριβή συμπτώματα και τις επιπλοκές της. Έτσι, μπορεί να περάσουν αρκετά χρόνια έως ότου κάποιος διαγνωστεί με τη νόσο και δυστυχώς η αφορμή είναι συνήθως κάποια ραγδαία έξαρση των συμπτωμάτων της.

Οι διαγνωστικές εξετάσεις που μπορούν να υποδείξουν την εμφάνιση της νόσου ποικίλουν, κι αυτό λόγω της ευρύτητας των σημείων που μπορεί αυτή να προκαλέσει φλεγμονή. Τέτοιες εξετάσεις είναι οι αιματολογικές (έλεγχος του ρυθμού ιζηματογένεσης των ερυθροκυττάρων, της συγκέντρωσης αλβουμίνης και της C αντιδρώσας πρωτεΐνης, έλεγχος της αιμοσφαιρίνης, των λευκών αιμοσφαιρίων, των ηπατικών ενζύμων κ.α.), κοπράνων και άλλες εργαστηριακές εξετάσεις, όπως είναι η κολονοσκόπηση και ο βαριούχος υποκλυσμός (ακτινολογική εξέταση του παχέος εντέρου), η εντερόκληση (ακτινολογική εξέταση του λεπτού εντέρου) και η βιοψία του εντέρου.

Θεραπεία & αντιμετώπιση

Η νόσος του Crohn δυστυχώς δεν θεραπεύεται. Ο στόχος της θεραπευτικής και της διατροφικής αγωγής που συστήνεται στους ασθενείς, επικεντρώνεται στη μετρίαση των συμπτωμάτων, στη μείωση της φλεγμονής και στην όσο το δυνατόν ταχύτερη επαναφορά της νόσου σε κατάσταση ύφεσης. Επιπλέον, αν και σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να κριθεί αναγκαία η χειρουργική επέμβαση για την αντιμετώπιση επιπλοκών της, όπως είναι τα συρίγγια, τα αποστήματα και οι στενώσεις, η ίδια η νόσος δεν επιδέχεται χειρουργικής αντιμετώπισης.

Νόσος Crohn & διατροφή

Όσον αφορά τη διατροφή που πρέπει να ακολουθεί ένας ασθενής με νόσο Crohn, ειδικότερα κατά τις περιόδους των κρίσεων, είναι μία διατροφή πλούσια σε θερμίδες, βιταμίνες (με έμφαση στη βιταμίνη D και εκείνες του συμπλέγματος B), πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και μέταλλα (κυρίως σίδηρο και μαγνήσιο) από όλες τις ομάδες τροφίμων. Είναι επίσης σημαντική η πρόσληψη μικρών ποσοτήτων τροφής καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας, καθώς και η συχνή κατανάλωση μικρών ποσοτήτων νερού.

Αντιθέτως, η κατανάλωση απλών σακχάρων (γλυκά, αναψυκτικά, συμπυκνωμένοι χυμοί φρούτων, φρουτοποτά κ.α.) μπορεί να προκαλέσει ή να αυξήσει τη διάρροια, όπως εξάλλου και οι τροφές που είναι πλούσιες σε φυτικές ίνες. Ο περιορισμός των βαριά επεξεργασμένων και ιδιαίτερα λιπαρών τροφών, των τηγανητών, του αλκοόλ και των μεγάλων ποσοτήτων καφεΐνης – αν και θα έπρεπε να αποτελεί έναν γενικό κανόνα για τον καθένα μας – στη συγκεκριμένη περίπτωση αποτελεί επιτακτική ανάγκη. Ακόμη, μπορεί να κριθεί αναγκαίος ο περιορισμός ή ακόμη και ο αποκλεισμός των γαλακτοκομικών προϊόντων σε περίπτωση που προκαλούν ενόχληση. Τέλος, το κάπνισμα συνδέεται άμεσα με την επιδείνωση των συμπτωμάτων της νόσου και γι’ αυτό συστήνεται η διακοπή του.

Η σπιρουλίνα

Κατά τις περιόδους των κρίσεων της νόσου, η συχνή διάρροια μπορεί να προκαλέσει υποσιτισμό, ο οποίος με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει σε αίσθημα κόπωσης και απώλεια βάρους. Η κατανάλωση σπιρουλίνας μπορεί να βελτιώσει την κατάσταση, αναστέλλοντας την παραγωγή των φλεγμονωδών χημικών ουσιών και καταπολεμώντας τους ανθυγιεινούς μικροοργανισμούς του εντερικού σωλήνα, τόσο μέσω της επίδρασής της στο ανοσοποιητικό σύστημα, όσο και μέσω της άμεσης αντιπαθογόνου δράσης της.

Η κάνναβη

Μία ομολογουμένως μικρή έρευνα διάρκειας δύο μηνών σε 46 ασθενείς, η οποία παρουσιάστηκε σε συνέδριο της United European Gastroenterology, έδειξε πως η φαρμακευτική κάνναβη (Cannabis Sativa) και πιο συγκεκριμένα το κανναβέλαιο, μπορεί να προσφέρει ανακούφιση από κάποια συμπτώματα φλεγμονωδών παθήσεων του εντέρου, όπως είναι η διάρροια και η μειωμένη όρεξη. Αν και για την ώρα δεν έχουν αποσαφηνιστεί οι μηχανισμοί που σχετίζονται με τη θετική επίδραση της κάνναβης στους ασθενείς με νόσο Crohn, τα αποτελέσματα της έρευνας είναι περισσότερο από ενθαρρυντικά. Πιο συγκεκριμένα, το 65% των ασθενών της έρευνας που λάμβαναν έλαιο κάνναβης είδαν σημαντική βελτίωση της κατάστασής τους, ενώ αντιθέτως μόνο το 35% των ασθενών που λάμβαναν εικονικό φάρμακο είχαν αντίστοιχα αποτελέσματα.

Νόσος Crohn & ψυχική υγεία

Η νόσος Crohn συχνά συνοδεύεται και από έντονα ψυχολογικά προβλήματα, καθώς οι ασθενείς κατά τις περιόδους των κρίσεων αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες σε διάφορες εκφάνσεις της καθημερινότητάς τους. Η παρακολούθηση από διαιτολόγο-διατροφολόγο, η συμμετοχή σε κάποιο υποστηρικτικό δίκτυο, καθώς και η απεύθυνση σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας, μπορούν να συμβάλουν θετικά στη διαχείριση των σχετικών ψυχολογικών ζητημάτων.